W obecnych latach izraelscy twórcy filmowi coraz powszechnie także zdecydowanie sięgają po temat, który szczególnie powoli nie mógł doczekać się swych filmowych reperkusji. Pierwsza wojna libańska – bowiem o niej wypowiedź – pojawiła się na ekranie trzy lata temuż za sprawą Ariego Folmana.

Multikino Człopa

Czterej pancerni i morę

Jego Walc z Bashirem niczym huragan opanował światowe festiwale od Cannes po Los Angeles. Szlakiem określonym przez Folmana podążyli kolejni. Niespełna rok później, ku zaskoczeniu wielu, po główne laury festiwalu w Wenecji sięgnął Liban Samuela Maoza, który aktualnie dotarłem na wagi półki w rodzimym świecie.

Obu twórców łączy bardzo wiele – kojarzą się do pięćdziesiątki, latali do współczesnego tegoż colleague’u, w 1982 roku zarówno Maoz jak również Folman zostali żołnierzami. Podobne życiowe spróbowania nie zaowocowały jednak zbliżonym nastawieniem do tematu. Maoz w kontrze do prostego rodaka nie porusza kwestii politycznych bezpośrednio. Subtelnie tworzy wizerunek systemu, który wywołał nie jedynie do obecnej kuriozalnej wojny, lecz stanowi zarzewiem wszystkich konfliktów, w które wplątana stanowi jego ojczyzna.

Jest maj 1982 roku, izraelska armia interweniuje zbrojnie w Libanie. Tysiące małych panów z dnia na dobę oderwano od codzienności i zajęto w wojskowe szeregi. Całkowicie z głównymi bohaterami wsiadamy do ciasnego, brudnego czołgu, nie przypuszczamy jeszcze, że przypadnie go nam opuścić zaledwie w końcu filmu. Reżyser postanowił się na specjalnie odważne rozwiązanie – kamera jedynie dwukrotnie opuszcza wnętrze samochodu.

Multikino Człopa

Potrafiło się wydawać, ze realizowanie w tak drobnej powierzchni doprowadzi do irytującej powtarzalności kadrów, jednak Maoz doskonale uniknął temu niebezpieczeństwu dając możliwość przyglądania się światu zewnętrznemu za pośrednictwem celowniczego wizjera. Część ta – szalenie odległa z rozwiązań, do których zdążył nas przyzwyczaić film wojenny – wzmacnia poczucie absurdu wojny narastające z przodu filmu. Od składnika w jakim bohaterowie utraciwszy zgodność z szefami padają na otoczeniu zdominowane przez wroga, krew, niepewność i morę prowadzą im nieustanie. Właśnie brak dostępu, i chyba nieco brak porozumienia, stanowi podstawowym punktem przedstawianym przez reżysera.

Multikino Człopa

Dowództwo zwraca się nie rozumieć potrzeb żołnierzy, załoga czołgu nie że trafić do porozumienie czego owocem są częste kłótnie. Wszechobecne są również bariery językowe – łamana angielszczyzna falangisty, spośród jakim współdziałają czołgiści, sprowadza do niebezpiecznych nieporozumień. Jednak najlepsze emocje wywołuje postać syryjskiego jeńca, nad którym pieczę sprawują bohaterowie. Zatrzymany w klaustrofobicznej przestrzeni, otoczony nieznanym, charczącym językiem, przechodzi potworne, psychiczne katusze. Zatem film Maoza można też odczytywać jako metaforę bliskowschodnich stosunków. Reżyser zwraca się upatrywać przyczyn chronicznego konfliktu, trawiącego z lat ten kawałek świata, tylko w błędzie dobrego związku pomiędzy rywalami. Prowadzony z wielu dekad dialog nie przynosi efektów, ponieważ zarówno samotna jak zaś różna właściwość nie stara się zrozumieć argumentów przeciwnika. Błędne koło ogłasza się być złym do zachowania.

Multikino Człopa

Liban poznaje się na tle innych pracy nawiązujących do masowej walki z przodów lat osiemdziesiątych. Maoz, w przeciwieństwie twórcy Walca z Baszirem, nie stawia twardych zarzutów konkretnym miejscom. Reżyser nie prowadzi polityki, przyczyn konfliktu znajduje w człowieku. Jeżeli do antywojennego przesłania dodam piękne zdjęcia (nagrodzone na festiwalu Camerimage) oraz zdobywające role czwórki młodych artystów dodających się w obsługę czołgu, mogę z czystym sumieniem uznać Liban za film dobry, wart wykorzystywania każdemu kinomanowi.

Multikino Człopa

Źródło artykułu z serwisu Czterej pancerni i śmierć